Athari za uvuvi wa mabomu Tanzania

Tanzania inasifika sana kwa mazingira yake ya bahari ambayo imeiweka kwenye ramani

''Uvuvi wa mabomu unaharibu mazingira ya chini ya bahari ambayo huwezesha samaki kuzaana na hiyo imetuathiri sana sisi tunaovua kwa kutumia nyavu kuvua -idadi ya samaki imepungua sana,sio kama hapo awali''.

Anasema mvuvi mmoja ambaye aliomba jina lake kubanwa,huku akijiandaa kuingia baharini kuvua pamoja na wenzake.

Kwa miaka minane mvuvi huyo amekuwa akitegemea maji ya Bahari Hindi ambayo yana utajiri wa maelfu ya samaki aina mbalimbali. Bahari hindi hukumbatia Tanzania kwa umbali wa maelfu ya kilomita. Kila siku boti za uvuvi huelea juu ya bahari hiyo. Lakini sasa uvuvi wa kutumia vilipuzi unatishia kuangamiza raslimali hiyo muhimu. Baadhi ya wavuvi hutumia vilipuzi hivyo ili kuweza kuvua samaki wengi.''Tunawaripoti kwa polisi wale wanaotumia mabomu lakini wanapokamatwa wanatoa hongo na kuachiliwa na wanapogundua tumewaripoti wanaweza kuandana chombo chetu na kuturushia vilipuzi, wanatishia kufanya hivyo na ndio sababu wakati mwingine tunaogopa kusema''anasema

Kulingana na shirika la Smart Fish, ambalo linashirikiana na serikali kukabiliana na tatizo hilo, Tanzania ndiyo nchi pekee barani Afrika ambapo uvuvi huo haramu unafanyika kwa kiwango kikubwa. Uvuvi huo hufanyika katika maeneo mengi ya pwani kuanzia Dar es Slaam,Mtwara hadi Tanga, visiwani, na kumekuwepo ripoti za mabomu kutumiwa katika bahari ya Kaskazini mwa Zanzibar.

'Maji yanayolipuka'

Wavuvi ambao hutumia nyavu kuvua wanalalamika kuwa Samaki wamekuwa wachache baharini

Kulingana na Baraka Mngulwi, ambaye ni Naibu Mkurugenzi wa uhifadhi wa raslimali za uvuvi nchini Tanzania, vilipuzi hivyo hupatikana kwa njia haramu kutoka maeneo ya uchimbaji madini, utengezaji barabara na wakati mwingine watu huvitengeneza nyumbani.

Kulingana na Mngulwi, watu wamekuwa wajanja kiasi cha kuyatengeneza mabomu hayo nyumbani kwa kutumia kemikali fulani ambazo zina uwezo wa kulipuka.

Vilipuzi hivyo huwashwa moto na kurushwa ndani ya bahari. Mlipuko ambao hutokea huwashtua na kuwaua samaki na hapo wavuvi hutumia nyavu kuwavua.

Baadhi wanasema wanapowaripoti wanaotumia mabomu kuvua huandamwa

Wataalam wanasema mlipuko mmoja unatosha kuua samaki na viumbe vyote hai vilivyo umbali wa mraba mita 20-na kuua Samaki wapatao 400 kwa wakati mmoja. Matokeo yake ni uharibifu mkubwa wa mazingira ya chini ya bahari ambayo huwezesha Samaki kuzaana.

Vilipuzi hivyo ni hatari sio tu kwa mazingira ya chini ya bahari lakini pia kwa wavuvi huku ajali zikitokea mara kwa mara. Mwanya Sleiman 40 amewahi kutumia mabomu hayo kuvua. Anasema '' mwanzoni nilikua na mikono yangu miwili, baadaye ikawa bomu nililokuwa nikiandaa ili kuvua likanilipukia mikononi sasa nikawa muathirika.

Mwanya Sleiman ni mwathiriwa wa ajali zinazotokana na mabomu yanayotumiwa kuvua Samaki

''Nilikua napenda tu kwamba ule mchezo ulikua unaninogea na niliweza kulipua na kupata Samaki na kisha kuwauza lakini sikujua kuhusu athari ambayo ingetokea kwangu mwenyewe au hata kwa mazingira ya chini ya bahari, sikuwa na ufahamu huo,'' asema Sleiman kwa majuto.

Kwa sasa yeye hushiriki katika mpango wa kuhamasisha jamii kuhusu athari za uvuvi wa mabomu ambao unaungwa mkono na serikali.

Sehemu ambapo Samaki huvuliwa kwa mabomu husalia pakavu

Filamu ya mazingira ya chini ya maji ambayo nilionyeshwa katika idara ya uvuvi inaonyesha bayana kiwango cha uharibifu. Inaonyesha Mandhari ya kupendeza na maji safi ya bahari huku Samaki aina mbalimbali wakiogelea. Baada ya kulipuliwa matumbao hayo na maeneo ambayo Samaki hutaga mayai yanaonekana kama mji uliolipuliwa kwa roketi- na hakuna ishara yoyote ya uhai.

Uharibufu huo husababisha upungufu wa samaki baharini na unapotokea hakuna njia yoyote ya kurekebisha.

Uvuvi wa mabomu ni haramu nchini Tanzania na wanaopatikana wakitumia mbinu hiyo hufungwa miaka 5 na miezi 12 kwa kupatikana na vilipuzi. Katika kipindi cha miezi 24 iliyopita shirika la Smart Fish linasema limeweza kuisadia serikali kukamata kili 300 za vilipuzi, vyombo vitano vya uvuvi kuzuiliwa na watu watano kufunguliwa mashtaka.

'Biashara imenoga'

Washukiwa wa uvuvi wa mabomu wanapokamatwa wao hutoa hongo na kuachiliwa

Mlipuko mmoja unammuwezesha mvuvi kuvua hadi kilo 400 za samaki hiyo ikiwa ni faida ya $1,800 sokoni. Ni faida kubwa lakini ya muda mfupi ikilinganishwa na uharibifu unaofuata.

Soko kuu la samaki Jijini Dar es salaam linapakana na Bahari Hindi kwa upande mmoja .Kila asubuhi wavuvi huleta samaki huku wakisubiriwa na mamia ya wanunuzi. Pindi tu wavuvi wanapowasili madalali huanza kunadi samaki, kufumba na kufumbua samaki wote wananunuliwa.

Wanunuzi wa Samaki huwa na wakati mgumu kutambua Samaki waliovuliwa kwa mabomu na nyavu

Hakuna muda wa kuchunguza njia zilizotumika kuvua samaki hao. Bala Gomwa 41,Mmoja wa madalali ananiambia kwamba sio watu wengi wanaoweza kutambua samaki waliovuliwa kwa kutumia mabomu.

Wanunuzi sokoni huwa ni wengi ishara ya biashara nzuri ila ni wachache wanaotambua Samaki waliovuliwa kwa mabomu

''Sio rahisi kutambua Samaki aliyevuliwa kwa mabomu hasa kama hauana uzoefu. Kati ya madalali 60 unaweza kupata kwamba labda wawili au watatu ndio wanaoweza kutambua.'' Anasema.

Mama mmoja muuzaji ananifahamisha kwamba anaweza kuwatambua '' Wanakuwa na magamba mengi sana na wanaoza haraka ''

'Changamoto'

Sio rahisi kuwakamata wavuvi wanaotumia mfumo huo haramu wa uvuvi kama nilivyogundua nilipoandamana na maafisa wanaoshika doria baharini. Wanaoendesha shughuli hiyo wamo katika mtandao wa kisiri,wenye mpangilio wa juu na ambao umekuwa ukiendelea kwa miongo mingi.

Ripoti ya shirika la Sea Sense ambalo huhamasisha jamii kuhusu umuhimu wa kuhifadhi viumbe wa baharini inazungumzia ugumu ambao huwakabili maafisa wanaoshika doria bahariki katika vita dhidi ya uvuvi wa mabomu huku baadhi yao wakikiri kutishwa na wavuvi au wafadhili ya shuguli zao.

Ripoti hiyo inatoa mfano wa afisa mmoja ambaye alimwagiwa kemikali usoni na kusababisha apoteze uwezo wa kuona.

Wataalam wanaonya kwamba iwapo uvuvi wa kutumia mabomu hautasitishwa, hatimaye Tanzania huenda ikasalia na bahari isiyo na viumbe hai.